Samen met Karel Frederiks en Jaap Schrieke was Hans Hirschfeld tijdens de bezetting één van de drie Nederlandse secretarissen-generaal van de door Hitler aangestelde Seyss-Inquart, de Reichskommissar für die besetzten niederländischen Gebiete. Dat de volgzame Hirschfeld een joodse vader had, was voor de notoire antisemiet Seyss-Inquart blijkbaar geen probleem.
Op 28 oktober 1941 was Hirschfeld medeondertekenaar van de onderstaande proclamatie met een ernstige waarschuwing richting het Nederlandse verzet. Dreigend lieten hij en de andere twee secretarissen-generaal, Frederiks en Schrieke, weten dat aanslagen op goederen van de Duitse Wehrmacht, de voedselvoorziening en het verborgen houden van neergeschoten geallieerde vliegers streng zouden worden bestraft. Onder de aanslagen op de voedselvoorziening werd overigens ook bedoeld de overvallen door het verzet op distributiekantoren om voedselbonnen te verkrijgen voor de vele onderduikers. Wat het verborgen houden van neergeschoten vliegers betreft, liet men waarschuwend weten dat dit reeds de terechtstelling van de schuldigen tot gevolg heeft gehad.
En onderaan de proclamatie werd door de directeur-generaal van politie aan iedere Nederlander een beloning van 1000 gulden uitgeloofd voor het geven van inlichtingen welke zouden kunnen leiden tot de arrestatie van ‘schadelijke elementen’ (de verzetsstrijders).
(Aanklikken om te vergroten.)
De proclamatie leidde uiteraard tot felle reacties in de illegale pers. Zo noemde de verzetskrant ‘Slaet op den trommele’ in november 1941 de secretarissen-generaal Hirschfeld, Frederiks en Schrieke eerloze landverraders die hun best deden zo veel mogelijke de Duitsers ter wille te zijn, ‘ondanks de wetsverkrachtingen, ondanks de afgrijselijke jodenmoordpartij, ondanks de gevangenneming en internering van vele onschuldigen’, etc.
Ondank dat Hirschfeld als gewillig werktuig van de Duitse bezetter ervoor gezorgd had dat het Nazi-regime Nederland kon inschakelen voor de oorlogseconomie, en kon leegzuigen, werd deze lakei van Seyss-Inquart na de oorlog niet gestraft omdat hij geen lid van de NSB was geweest…….Op 14 december 1949 werd hij zelfs door de regering-Drees benoemd tot Hoge Commissaris in Indonesië.
Zoals te verwachten was, leidde dit tot felle protesten in de voormalige verzetskranten. Zo werd Hirschfeld na zijn benoeming in twee cartoons in De Waarheid afgebeeld als hakenkruis en dollarteken.
Maar van al die protesten trok minister-president Drees (PvdA) zich niets aan, want op 1 oktober 1951 werd Hirschfeld benoemd tot lid van de Navo-commissie.
De voormalige verzetskrant De Waarheid kon het echter niet nalaten om haar lezers nog even Hirschfelds oorlogsverleden in herinnering te brengen.
Wat de twee andere secretarissen-generaal betreft kan nog vermeld worden dat Schrieke, die wel lid van de NSB was geweest, na de oorlog ter dood werd veroordeeld (later omgezet in 20 jaar gevangenisstraf) en dat Frederiks (geen NSB’er) op 11 januari 1946 eervol ontslag kreeg. Met behoud van wachtgeld!
Ja, zo ging dat nu eenmaal in het naoorlogse Nederland, waar invloedrijke lieden die zwaar met de Duitse bezetter hadden gecollaboreerd, maar geen lid waren geweest van de NSB, weer de beste baantjes toegeschoven kregen, zoals een andere naaste medewerker van Reichskommissar Seyss-Inquart die werkloze mannen naar Duitsland stuurde om in de oorlogsindustrie te gaan werken en in 1959 zelfs minister-president werd.
Zie mijn artikel: Van collaborateur tot minister-president.
Gerard
Gerard de Boer 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.